$R$ : જીવાણુમાં કોષવિભાજનથી સર્જાતા કોષો સ્રવિત ચીકણા પદાર્થથી ઘેરાયેલા હોય છે.
$R -$ કારણ : હરિતકણમાં $40$ થી $60$ ગ્રેના હોય છે.