($g=10\,ms ^{-2}$ લો.)
$\Delta L =0.4 \times 10^{-3} m$
$m =1\,kg$
$d =0.4 \times 10^{-3}\,m$
$\frac{ F }{ A }= Y \frac{\Delta L }{ L }$
$Y =\frac{ FL }{ A \Delta L }=\frac{( mg ) \cdot(1)}{\left(\frac{\pi d ^{2}}{4}\right) 0.4 \times 10^{-3}}$
$\Rightarrow \frac{10 \times 4}{\pi\left(0.4 \times 10^{-3}\right)^{2} \times 0.4 \times 10^{-3}}$
$Y =\frac{40}{\pi\left(0.4 \times 10^{-3}\right)^{3}}$
$Y =\frac{40 \times 7}{22 \times 64 \times 10^{-3} \times 10^{-9}}$
$Y =0.199 \times 10^{-12} N / m ^{2}$
$\frac{\Delta Y }{ Y }=\frac{\Delta F }{ F }+\frac{\Delta L }{ L }+\frac{\Delta A }{ A }+\frac{\Delta(\Delta L )}{(\Delta L )}$
$=\frac{0.02}{0.4}+2 \frac{\Delta d }{ d }=\frac{0.2}{4}+2 \times \frac{0.01}{0.4}$
$=\frac{0.1}{2}+\frac{0.1}{2}=0.1$
$\Rightarrow \Delta Y =0.1 \times Y$
$=0.199 \times 10^{11}=1.99 \times 10^{10}$
ભૌતિક રાશિ | માપન માટે લીધેલા સાધનની લઘુતમ માપશક્તિ | અવલોકનનું મૂલ્ય |
દળ $({M})$ | $1\; {g}$ | $2\; {kg}$ |
સળિયાની લંબાઈ $(L)$ | $1 \;{mm}$ | $1 \;{m}$ |
સળિયાની પહોળાય $(b)$ | $0.1\; {mm}$ | $4 \;{cm}$ |
સળિયાની જાડાઈ $(d)$ | $0.01\; {mm}$ | $0.4\; {cm}$ |
વંકન $(\delta)$ | $0.01\; {mm}$ | $5 \;{mm}$ |
તો $Y$ ના માપનમાં આંશિક ત્રુટિ કેટલી હશે?
લિસ્ટ$-I$ | લિસ્ટ$-II$ |
$(a)$ ${R}_{{H}}$ (રીડબર્ગ અચળાંક) | $(i)$ ${kg} {m}^{-1} {s}^{-1}$ |
$(b)$ $h$ (પ્લાંક અચળાંક) | $(ii)$ ${kg} {m}^{2} {s}^{-1}$ |
$(c)$ $\mu_{{B}}$ (ચુંબકીય ક્ષેત્રની ઊર્જા ઘનતા) | $(iii)$ ${m}^{-1}$ |
$(d)$ $\eta$ (શ્યાનતા ગુણાંક) | $(iv)$ ${kg} {m}^{-1} {s}^{-2}$ |
આપેલ વિકલ્પોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો.