એક પીન હોલના કેમેરાના બોક્ષની લંબાઇ $L$ તથા તેમાં છિદ્રની ત્રિજયા $a$ છે.એમ ધારવામાં આવે છે કે જો $\lambda$ તરંગલંબાઇના સમાંતર ધારાવાળા પ્રકાશથી આ છિદ્રને પ્રકાશિત કરવામાં આવે તો સ્પોટનો વિસ્તાર ( કેમેરાની સામેની દિવાલ પર મળતા ) તેના ભૌમિતિક વિસ્તાર અને વિવર્તનના લીધેના વિસ્તારના સરવાળા જેટલો હોય.આ સ્પોટની લઘુતમ સાઝઇ ( $b_{min}$ કરો ) ત્યારે મળે કે જયારે
  • A$a = \sqrt {\lambda L} $ અને $b_{min}$=$\sqrt {4\lambda L} $
  • B$a = \frac{{{\lambda ^2}}}{L}$ અને $b_{min}$=$\sqrt {4\lambda L} $
  • C$a = \frac{{{\lambda ^2}}}{L}$ અને $b_{min}$=$\left( {\frac{{2{\lambda ^2}}}{L}} \right)$
  • D$a = \sqrt {\lambda L} $ અને $b_{min}$=$\left( {\frac{{2{\lambda ^2}}}{L}} \right)$
JEE MAIN 2016, Diffcult
Download our app for free and get startedPlay store
a
Given geometrical spread \(=\,a\)

Diffraction spread \(=\frac{\lambda}{\mathrm{a}} \times \mathrm{L}=\frac{\lambda \mathrm{L}}{\mathrm{a}}\)

The sum \(b=a+\frac{\lambda L}{a}\)

For \(b\) to be minimum \(\frac{{{\text{db}}}}{{{\text{da}}}} = 0\)                  \(\frac{{\text{d}}}{{{\text{da}}}}\left( {{\text{a}} + \frac{{\lambda {\text{L}}}}{{\text{a}}}} \right) = 0\)

\(a =\sqrt{\lambda L}\)

\(b\, \min =\sqrt{\lambda L}+\sqrt{\lambda L}=2 \sqrt{\lambda L}=\sqrt{4 \lambda L}\)

art

Download our app
and get started for free

Experience the future of education. Simply download our apps or reach out to us for more information. Let's shape the future of learning together!No signup needed.*

Similar Questions

  • 1
    $ {I_0} $ તીવ્રતાવાળો અધ્રુવીભૂત પ્રકાશ બે પોલેરોઇડ પર આપાત કરતાં બીજા પોલેરોઇડમાંથી પ્રકાશ બહાર આવતો નથી,ત્રીજો પોલેરોઇડ પ્રથમ પોલેરોઇડની દ્‍ગ અક્ષ સાથે $\theta$ ખૂણે બંને પોલેરોઇડની વચ્ચે મૂકતાં અંતિમ પોલેરોઇડમાંથી બહાર આવતાં પ્રકાશની તીવ્રતા કેટલી થાય?
    View Solution
  • 2
    યંગના બે-સ્લિટ પ્રયોગમાં, વપરાતા પ્રકાશની તરંગલંબાઈ $5000 \mathring A$, $0.3 \mathrm{~mm}$ પહોળાઈ ધરાવતી સ્લિટ અને સ્લિટથી પડદો $200 \mathrm{~cm}$ અંતરે રાખવામાં આવેલ છે. મધ્યસ્થ અધિકતમ $x=0 \mathrm{~cm}$ આગળ મળે છે. ત્રીજા ન્યૂનતમ માટે $x$ નું મૂલ્ય. . . . . . . $\mathrm{mm}$ હશે.
    View Solution
  • 3
    અધ્રુવીભૂત પ્ર્કારને પોલેરાઈડ પર આપાત કરીને પોલેરાઈડને ફેરવતા વિધુતક્ષેત્ર નો સમય સાથેનો આલેખ
    View Solution
  • 4
    આકૃતિમાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે $x$ દિશામાં ગતિ કરતા સમાંતર ઇલેક્ટ્રોનપૂંજ $d$ જાડાઈ ધરાવતી સ્લીટ પર પડે છે. જો સ્લીટમાંથી પસાર થયા પછી ઇલેક્ટ્રોન $y$ દિશામાં $P_y$ જેટલું વેગમાન મેળવે છે,તો સ્લીટમાંથી પસાર થતાં મોટા ભાગના ઇલેક્ટ્રોન માટે ....
    View Solution
  • 5
    યંગના પ્રયોગમાં એકસરખી જાડાઈની બે સ્લિટ લેવાના બદલે એક સ્લિટ, બીજી સ્લિટ કરતાં બમણી પહોળાઈની છે, તો વ્યતિકરણ શલાકાઓમાં ...
    View Solution
  • 6
    દ્રવ્યનો વક્રીભવનાંક એ ધ્રુવીભુત કોણના બરાબર હોય છે. તેને .....
    View Solution
  • 7
    યંગના ડબલ સ્લિટના પ્રયોગમાં બે ઉદગમોને એકબીજાથી $0.90\; mm$ ના અંતરે મૂકવામાં આવે છે શલાકાઓ એક મીટરના અંતરે મેળવવામાં આવે છે. મધ્યસ્થ અધિકતમથી બીજી અપ્રકાશિત શલાકા $1\;mm$ અંતરે રચાતી હોય, તો વપરાયેલ એકરંગી પ્રકાશની તરંગલંબાઇ કેટલી હશે?
    View Solution
  • 8
    યંગના બે સ્લિટના પ્રયોગમા $1.5$ વક્રિભવનાંક અને $5 \times 10^{-4} \,cm$ જાડાઈની એક કાચની પ્લેટ કોઈ એક કિરણોના માર્ગમા મુક્વામા આવે છે. આથી
    View Solution
  • 9
    $A$ પહોળાઈ ધરાવતી સ્લિટ, એકરંગીય પ્રકાશ દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે. જેની તરંગલંબાઈ $650$ નેનોમીટર $ (nm)$ છે. જ્યારે પ્રથમ અધિકતમ એ $30$ વિવર્તનકોણે રચાય ત્યારે સ્લિટની પહોળાઇ .....હશે.
    View Solution
  • 10
    $a$ પહોળાઈ ધરાવતી એક સ્થિર પર $600\,nm$ તરંગલંબાઈનો એકરંગી પ્રકાશ આપાત થાય છે.પડદા પર પ્રથમ ન્યૂનતમ $\theta=30^{\circ}$ પર દૃશ્યમાન થવા માટે $a$ નું મૂલ્ય ......... $\mu m$ હોવું જોઈએ.
    View Solution