કાંચના સ્લેબ પર આપાત પ્રકાશનો આપાત કોણ $60^o$ છે, પરાવર્તીંત પ્રકાશ સંપૂર્ણ ધ્રુવીભૂત છે. કાંચની અંદર પ્રકાશના કિરણની ઝડપ ($ms^{-1}$ માં):
Medium
Download our app for free and get started
Download our app
and get started for free
Experience the future of education. Simply download our apps or reach out to us for more information. Let's shape the future of learning together!No signup needed.*
યંગના ડબલ સ્લિટના પ્રયોગમાં, બે સ્લિટો $S_1$ અને $S_2$ વચ્ચે $d$ જેટલું અંતર અને સ્લિટોથી પડદા સુધીનું અંતર $D$ છે.(આકૃતિ જુઓ.) હવે $0.1\,mm$ જેટલી સમાન જાડાઈના પરંતુ જુદા-જુદા વાક્રીભવાનાંક $1.51$ અને $1.55$ ધરાવતા પારદર્શક ચોસલાને અનુક્રમે $S_1$ અને $S_2$ તરફ આવતા કિરણપૂંજ $\lambda = 4000 \mathring A$ ના પથમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. મધ્યસ્થ પ્રકાશિત શલાકા $.........$ સંખ્યાની શલાકાઓ જેટલી ખસશે.
યંગના ડબલ સ્લિટના પ્રયોગમાં $4800 \,\mathop A\limits^o $ તરગલંબાઈનો પ્રકાશ વાપરવામાં આવેલ છે. એક સ્લિટને $1.4$ વક્રીભવનાંકવાળી પાતળી પારદર્શક પ્લેટ વડે ઢાંકવામાં આવે અને બીજી સ્લિટને $1.7$ વક્રીભવનાંકવાળી બીજી પાતળી પારદર્શક પ્લેટ વડે ઢાંકવામાં આવે છે. પરિણામે કેન્દ્રથી પહેલા જેટલા અંતરે પાંચમી પ્રકાશિત શલાકા રચાતી હતી, ત્યાં મધ્યસ્થ પ્રકાશિત શલાકા શિફટ થાય છે, તો બંને પાદર્શક પ્લેટની જાડાઈ .......$\mu m$
એકક $590\; nm$ તરંગ લંબાઈવાળો અને બીજ અજ્ઞાત મૂલ્યની તરંગલંબાઈવાળા પ્રકાશનું મિશ્રણ યંગની ડબલ સ્લિટને પ્રકાશિત કરે છે. તેના કારણે પડદા પર બે પ્રકારની વ્યતિકરણ ભાત સંપાત થાય છે. બંને પ્રકારનાં મધ્યસ્થ અધિક્તમ એકબીજા પર સંપાત થાય છે. તથા $590 \;nm$ તરંગલંબાઈવાળા પ્રકાશની ત્રીજી પ્રકાશિત શલાકા એ અજ્ઞાત તરંગલંબાઈવાળા પ્રકાશની યોથી પ્રકાશિત શલાકા સાથે સંપાત થાય છે. તો અજ્ઞાત પ્રકાશની તરંગલંબાઈ ($nm$ માં) કેટલી હશે?
ડબલ સ્લીટમાંથી પસાર થતાં સફેદ પ્રકાશનું વ્યતિકરણ $1.5 \,{m}$ દૂર રહેલા પડદા પર નિહાળવામાં આવે છે. બંને સ્લીટ વચ્ચેનું અંતર $0.3 \,{mm}$ છે. જો પ્રથમ જાંબલી અને લાલ શલાકા મધ્યસ્થ સફેદ શલાકાથી $2.0 \,{mm}$ અને $3.5\, {mm}$ અંતરે બને તો લાલ અને જાંબલી રંગની તરંગલંબાઈનો તફાવત કેટલા ${nm}$ જેટલો હશે?
$6000\,\mathring A$ તરંગલંબાઈ ધરાવતો પ્રકાશ સ્લિટ પર આપાત થાય. સ્લિટની પહોળાઈ $ 0.30 $ મીલીમીટર છે. સ્લિટથી $2$ મીટરના અંતરે પડદો આવેલ છે. પ્રથમ ન્યૂનત્તમ શલાકાનું સ્થાન શોધો.
$0.1\, mm$ પહોળાઈ ધરાવતી સ્લીટને $6000\,\mathop A\limits^o $ તરંલંબાઈ ધરાવતા પ્રકાશના સમાંતર કિરણો વડે પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે અને તેની વિવર્તન ભાતને સ્લીટથી $0.5\, m$ દૂર રહેલા પડદા પર નિહાળવામાં આવે છે.; તો ત્રીજી અપ્રકાશિત શલાકાનું મધ્યમાન પ્રકાશિત શલાકાથી અંતર($mm$ માં) કેટલું હશે?