$2 A + B \longrightarrow C + D$
પ્રયોગ | $[ A ] / molL ^{-1}$ | $[ B ] / molL ^{-1}$ | પ્રાથમિક $rate/molL$ $^{-1}$ $\min ^{-1}$ |
$I$ | $0.1$ | $0.1$ | $6.00 \times 10^{-3}$ |
$II$ | $0.1$ | $0.2$ | $2.40 \times 10^{-2}$ |
$III$ | $0.2$ | $0.1$ | $1.20 \times 10^{-2}$ |
$IV$ | $X$ | $0.2$ | $7.20 \times 10^{-2}$ |
$V$ | $0.3$ | $Y$ | $2.88 \times 10^{-1}$ |
આપેલા ટેબલ માં $X$ અને $Y$ અનુક્રમે શું હશે ?
\(= K [ A ]^{ x }[ B ]^{ y }\)
\(6 \times 10^{-3}= K (0.1)^{ x }(0.1)^{ y }\)\(.....(1)\)
\(2.4 \times 10^{-2}= K (0.1)^{ x }(0.2)^{ y } \ldots \ldots(2)\)
\(1.2 \times 10^{-2}= K (0.2)^{ x }(0.1)^{ y }\)\(......(3)\)
\((3) \div(1) \Rightarrow x=1\)
\((2) \div(3) \Rightarrow x=2\)
So, other with respect to \(A=1\)
Order with respect to \(B =2\)
\((4)\) \(\div(3)\)
\(\left(\frac{ x }{0.2}\right) \times\left(\frac{0.2}{0.1}\right)^{2}=\frac{7.2 \times 10^{-2}}{1.2 \times 10^{-2}}\)
\(x =\frac{6 \times 0.2}{4}\)
\(x=0.3 M\)
(5) \(\div(4)\)
\(\left(\frac{y}{0.2}\right)^{2}=\frac{2.88 \times 10^{-1}}{7.2 \times 10^{-2}}\)
\(y^{2}=4 \times 0.2^{2}\)
\(y=0.4 M\)
$Cl_2(aq)+H_2SO_4(aq) \rightarrow S(s)+2H^+(aq)+2Cl^-$
માટે પ્રક્રિયાવેગ $=K[Cl_2][H_2S]$ છે.
તો આ વેગ સમીકરણ માટે કઈ કાર્યપ્રણાલી સંકળાયેલી છે ?
$A.\,\, Cl_2 + H_2S \rightarrow H^+ + Cl^- + Cl^+ + HS^-\,\, $ (ધીમી)
$Cl^+ +HS^- \rightarrow H^+ +Cl^- +S \,$ (ઝડપી)
$B.\,\, H_2S \rightleftharpoons H^+ + HS^-\,$ (ઝડપી સંતુલન)
$Cl_2^+ + HS^- \rightarrow 2CI^- + H^+ + S\,\, $ (ધીમી)
(આપેલ : $\ln 10=2.303\,\log 2=0.3010$ )
$A$.વેગ અચળાંક નો તાપમાન પર આધાર પ્રબળ, સક્રિયકરણ શક્તિ (ઊર્જા) ઊચી હોય છે
$B$.જો પ્રક્રિયા શૂન્ય સક્રિકરણ શક્તિ ધરાવે, તો તેનો વેગ તાપમાન થી સ્વતંત્ર છે
$C$.વેગ અચળાંક નો તાપમાન પર આધાર પ્રબળ, સક્રિયકરણ શક્તિ (ઊર્જા) નીચી હોય છે
$D$.જો તાપમાન અને વેગ અયળાંક વચ્ય જો સહસંબંધ ના હોય તો પછી તેનો ઈ અર્થ થાય છે કે પ્રક્રિયા ઋણ સક્રિયકરણ શક્તિ ધરાવે છે.